مزار امام زین‌العابدین (داقوق)زیارتگاهی در جنوب روستای امام زین‌العابدین، حدود هفت کیلومتری شمال شرقی شهر داقوق، در استان کرکوک کشور عراق قرار دارد که به باور اهالی منطقه، مدفن امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام) و مدفن قنبر، غلام امام علی (علیه‌السّلام) است، در حالی که از نظر تاریخی این انتساب پذیرفتنی نیست. ۱ - موقعیت اجتماعیزیارتگاهی، در جنوب روستای امام زین‌العابدین، حدود هفت کیلومتری شمال شرقی شهر داقوق، واقع است و روی یک تپه خاکی، به ارتفاع تقریبی پنجاه متر، ساخته شده است. ۲ - بررسی صاحب مدفنداخل زیارتگاه، دو قبر وجود دارد که به باور اهالی، یکی از این دو قبر، مدفن امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام) و قبر دیگر، مدفن قنبر، غلام امام علی (علیه‌السّلام) است. [۱]
روژبيانى، محمد جميل ملا احمد، داقوق (دقوقاء) فی التاریخ، صص۴۵۴ - ۴۵۵.
اما می‌دانیم که انتساب این دو قبر به این شخصیت‌ها، از نظر تاریخی پذیرفتنی نیست، زیرا امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام) در مدینه منوره از دنیا رفته و در قبرستان بقیع، به خاک سپرده شده است. قنبر نیز، همان‌گونه که در فصل بغداد گذشت، به دستور حجاج بن یوسف ثقفی در واسط، به شهادت رسیده است و از نظر تاریخی، امکان دفن وی در این محل، معقول و منطقی نیست. گفتنی است، عباس العزاوی، درباره این زیارتگاه، ابراز عقیده نموده است که محل زیارتگاه، در اصل، یک کلیسای مسیحی بوده، و مدفون در آن نیز یکی از سادات است که شخصیت وی، شناخته شده نیست. [۲]
روژبيانى، محمد جميل ملا احمد، داقوق (دقوقاء) فی التاریخ، ص۴۵۵، به نقل از، الکاکائیة فی التاریخ.
[۳]
عزاوی، عباس، الکاکائیة فی التاریخ، ص۴۲.
برخی نیز با توجه به امکان نداشتن دفن امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام) در این مکان، آن را محل عبور آن حضرت، در مسیر کاروان اسرای اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) از کوفه به شام، به شمار آورده‌اند که البته اثبات این مسئله، نیازمند اسناد و مدارک تاریخی معتبری است. ۳ - توصیف بناورود به اتاق مقبره، از طریق نمازخانه یا شبستان کوچکی امکان‌پذیر است که سقف آن دارای سه گنبد می‌باشد. براساس کتیبه سنگی موجود بر دیوار شبستان، گنبد مزار امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام) را «اسماعیل کتخدا زاده»، در سال ۱۰۲۶ ه. ق، بازسازی کرده است. همچنین بر سردر اتاق مقبره، کتیبه دیگری حاوی اشعاری به زبان ترکی، از شاعری به نام «یحیی بن موسی»، وجود دارد که براساس آن، این گنبد را احمد پاشا، فرزند شمسی پاشا، در سال ۱۰۵۹ ه. ق، بازسازی کرده است. گفته می‌شود که یکی از امرای لرستان، به نام علی مردان خان بختیاری که از سوی نادر شاه افشار، به عنوان سفیر وی به دربار سلطان عثمانی رفته بود، در مسیر بازگشت خود، در داقوق از دنیا رفت و در مزار امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام)، به خاک سپرده شد. [۴]
روژبيانى، محمد جميل ملا احمد، داقوق (دقوقاء) فی التاریخ، صص۴۵۷ - ۴۵۹.
۴ - پانویس
۵ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «مزار امام زین‌العابدین»، ج۲، ص۳۲۵. رده‌های این صفحه : زیارتگاههای استان کرکوک | مکان‌های منتسب به امام سجاد
|